طرز تهیه روغن سیاه دانه چگونه است؟ صرف نظر از روش های صنعتی، این محصول را به روش خانگی هم می توان تولید کرد. یک روش رایج، ترکیب آن با روغن زیتون است. روش متداول دیگر تهیه این روغن در خانه شامل ترکیب کردن سیاهدانه با دانه بادام تلخ و کوبیدن آن می باشد.
تهیه این روغن به روش صنعتی پروسه کاملا متفاوتی دارد و شامل دو روش پرس گرم و پرس سرد می شود. تفاوت روش های خانگی و صنعتی به حجم، کیفیت، ارزش غذایی و خواص روغن سیاه دانه مربوط می شود. با بررسی این فاکتورها می توان تشخیص داد کدام روش تهیه این روغن گیاهی بهتر است.
طرز تهیه روغن سیاهدانه
روغن سیاه دانه را می توان به دو روش سنتی و صنعتی تهیه کرد. روش سنتی با استفاده از آسیاب یا هاون و روش صنعتی با استفاده از دستگاه مخصوص روغن گیری انجام می شود.
طرز تهیه روغن سیاه دانه در منزل بدون دستگاه
برای تهیه روغن سیاه دانه خانگی مراحل زیر را باید انجام داد:
- دانه های سیاهدانه را خوب آسیاب کنید تا به صورت کاملا پودر درآید و تمام عصاره آن خارج شود.
- پودر تهیه شده را داخل ظرفی شیشه ای بریزید و نصف پیمانه روغن زیتون مرغوب به آن اضافه کنید.
- درب ظرف را ببندید و آن را کاملا تکان دهید تا مواد موجود در آن کاملا با هم مخلوط شوند.
- ظرف را در جایی گرم و خشک قرار دهید و هر 4-3 روز یک بار آن را تکان دهید.
- پس از مدت حدود 45-40 روز با باز کردن درب ظرف بوی سیاه دانه را استشمام می کنید.
- پس از گذشت این مدت روغن را از پارچه ریز بافتی عبور دهید. بافت پارچه باید طوری باشد که پودر از آن عبور نکند.
- در نهایت، روغن یکدست صاف شده را داخل ظرفی شیشه ای و تیره رنگ بریزید و درب آن را محکم ببندید.
- برای مصرف خوراکی روغن به دست آمده در این روش باید عملیات میکروب زدایی روی آن انجام شود. در غیر اینصورت برای استعمال خارجی توصیه می شود.
مزایای تهیه روغن سیاه دانه خانگی
مهم ترین مزیت تهیه روغن سیاهدانه در خانه کسب درآمد از آن است. در این روش می توان با کمترین فضا و امکانات عملیات روغن گیری را انجام داد و به درآمدی خوب رسید.
مزیت دیگر این روش روغن گیری این است که محصول تولید شده روغن خالص تری است؛ قیمت بالاتری دارد و به شرط رعایت بهداشت در مراحل تولید، طول عمر بالایی نیز دارد.
دستگاه روغن گیری سیاه دانه
روش صنعتی تهیه روغن سیاه دانه با استفاده از دستگاه مخصوص روغن گیری انجام می شود. در این دستگاه ها، روغن به روش پرس گرم و پرس سرد استخراج می گردد.
روغن گیری با دستگاه به روش پرس گرم
تفاوت طرز تهیه روغن سیاه دانه با دستگاه پرس سرد و گرم در اختلاف دما است. در روش پرس گرم برای استخراج روغن از دمای بالایی استفاده می کنند.
در این روش میزان حجم روغن به دست آمده نسبت به سایر روش ها، بیشتر است؛ اما بیشتر خواص سیاه دانه در هنگام استخراج به علت دمای بالا از بین می رود.
- اولین گام برای تهیه روغن سیاهدانه به روش پرس گرم تمیز کردن و حذف ناخالصی های دانه ها است.
- در ادامه این دانه روغنی در دستگاه مخصوص روغن گیری تا دمای 100 درجه سانتی گراد حرارت داده می شود.
- سپس تحت فشار قرار گرفته و پرس می شوند تا روغن آن ها خارج گردد.
روغن گیری سیاهدانه با دستگاه پرس سرد
استفاده از دستگاه، بهترین روش روغن گیری این دانه روغنی محسوب می شود که کار با آن بسیار ساده است. جهت استفاده از دستگاه تنها کافیست پس از انجام اقدامات لازمه، این دانه ها را در دستگاه بریزید و حرارت دستگاه را متناسب با سیاه دانه ها تنظیم کنید تا عصاره آن ها به دست آید. اقداماتی که باید پیش از روغن گیری انجام دهید عبارت اند از:
- تمیز کردن دانه ها: در اولین گام باید دانه های گیاه را به طور کامل شستشو و سپس آن ها را در ظرفی بزرگ قرار داد تا خشک شود. در این مرحله دانه ها آماده روغن گیری هستند.
نکته مهم پیش از روغن گیری این است که دانه ها کاملا سالم باشند و هیچ خاک یا شنی در آن ها وجود نداشته باشد تا روغن به دست آمده از کیفیت خوبی برخوردار باشد.
- تمیز کردن دستگاه: این مرحله برای به دست آوردن یک روغن مرغوب حائز اهمیت است. دستگاهی که قبلا برای روغن گیری استفاده شده باید به طور کامل شستشو داده شود. به طوری که هیچ ماده یا ذرات اضافه ای درون آن وجود نداشته باشد.
- روغن گیری دانه با دستگاه پرس سرد: اصلی ترین گام طرز تهیه روغن سیاهدانه با دستگاه روغن گیری ریختن دانه ها درون آن است. در این مرحله دانه های روغنی تمیز شده داخل قیف دستگاه ریخته می شوند. پس از اندکی زمان روغن از دانه ها خارج می شود. محصول به دست آمده روغنی به رنگ کدر است که پس از بسته بندی و ته نشین شدن بقایای دانه در ته ظرف، به رنگ شفاف و زلال در می آید.
نکات مهم دستگاه پرس سرد: دانه ها باید با توجه به ظرفیت دستگاه درون آن ریخته شوند. اگر حجم دانه ها زیاد و ظرفیت دستگاه کم باشد باید به تدریج آن ها را داخل قیف دستگاه ریخت. حجم دانه های ریخته شده داخل قیف نباید از ظرفیت آن بیشتر باشد.
میزان دانه ها باید در حدی باشد که قیف دستگاه را به خوبی پر کند. این کار باعث می شود تا روغن گیری دانه های موجود در دستگاه به طور کامل انجام شود.
- بسته بندی روغن: آخرین مرحله تهیه روغن سیاه دانه با دستگاه شامل بسته بندی محصول به دست آمده است.
نکات مهم در بسته بندی: برای اینکه خواص روغن برای مدت طولانی تری حفظ شود، ظرف محل نگهداری آن باید از مواد مرغوب ساخته شده باشد. بهتر است روغن در ظروف پلاستیکی بسته بندی نشود. زیرا به مرور زمان به دلیل واکنش های شیمیایی ظرف با روغن، کیفیت خود را از دست می دهد. ظروف شیشه ای تیره رنگ انتخاب بهتری برای بسته بندی و نگهداری این محصول هستند.
روغن بسته بندی شده باید در جای گرم و خشک نگهداری شود. روغن به دست آمده از طریق دستگاه پرس سرد تحت تاثیر فشار و دمای اندک (50-40 درجه سانتی گراد) است. در نتیجه عطر و طعم بهتری دارد. با توجه به اینکه در این روش از دمای کم استفاده می شود، محصول نهایی از ارزش غذایی و خواص بالاتری برخوردار است.
در پایان، کدام روش تهیه روغن سیاه دانه بهتر است؟
پاسخ به این سوال با توجه به کیفیت، حجم مورد انتظار و نوع مصرف روغن متفاوت است. طرز تهیه روغن سیاه دانه خانگی گرچه روشی کم هزینه تر است و روغن به دست آمده خلوص بالایی دارد؛ اما به علت رعایت نشدن استانداردهای بهداشتی، روغن به دست آمده برای استعمال های خارجی بهتر است. ضمن اینکه حجم روغن به دست آمده در این روش چندان زیاد نیست. در مقابل، استفاده از دستگاه برای تهیه روغن، روشی پیشرفته تر و کارآمدتر است.
محصول به دست آمده با رعایت اصول بهداشتی صورت می گیرد و حجم آن بیشتر است؛ اما کیفیت پایین تری نسبت به روش خانگی تهیه روغن دارد. البته روغن استحصال شده در روش پرس سرد بهترین روغن سیاهدانه خوراکی برای استفاده در آشپزی محسوب می شود؛ زیرا روغن به دست آمده در این روش ارزش غذایی و کیفیت بالایی دارد.
سیدایران | عرضه کننده مغز تخمه، تخمه روغنی و روغن آفتابگردان عمده
ما در آنلاینر بیش از 12 سال است که به صورت تخصصی در حوزه های مختلف سئو (تولید محتوا، آن پیج، آف پیج، و تکنیکال) فعایت می کنیم. تیم ما تشکیل شده از دوازده کارشناس در هر کدام حوزه‌ها و در بخش تولید محتوا نویسنده های متخصص، به روز و با تجربه‌ی ما همواره تلاش می کنند تا باکیفیت ترین و یونیک ترین محتوا ها را ارائه دهند.
