یکی از مسائل روز و بحث برانگیز سالم بودن روغن های گیاهی است. مصرف کننده همواره با این چالش روبروست که بین انواع روغن خوراکی، کدام یک برای سلامتی ضرر کمتری دارد. در تنوع گسترده این نوع روغن های گیاهی این بار به سراغ روغن کلزا و کنجد رفته ایم و با بررسی ویژگی های موثر در انتخاب یک روغن خوب به این سوال پاسخ می دهیم که روغن کلزا بهتر است یا کنجد؟
در بین روغن های گیاهی روغن کنجد یکی از بی ضررترین انواع شناخته شده و در تحقیقات مختلف فواید بی نظیر آن بر سلامت بخش های مختلف بدن اثبات شده است. روغن کلزا نیز از ویژگی های تغذیه ای و ارزش غذایی غنی برخوردار است و به عنوان یکی از مهم ترین روغن های گیاهی در بازار این محصولات شناخته می شود. بررسی ویژگی هایی چون ماندگاری، ارزش غذایی، نقطه دود و نقاط ضعف و قوت هر یک از انواع این دو روغن کمک می کند تا انتخاب آگاهانه تری برای خرید و مصرف این مواد غذایی انجام داد و از اثربخشی مفید آن بر سلامت بدن بهره بیشتری برد.
روغن کلزا بهتر است یا کنجد؟
در مقوله بررسی روغن های گیاهی، مقایسه روغن کنجد و آفتابگردان یا روغن کنجد و کلزا و … شناخت مزایا، معایب و ویژگی های کیفی هر محصول مانند ارزش غذایی، طعم، پایداری و … بهترین راه حل برای انتخاب محصولی بی ضرر است. در پاسخ سوال مطرح شده به بررسی هر یک از این موارد می پردازیم.
1. ارزش غذایی روغن کلزا و کنجد
قطعا بررسی ارزش تغذیه ای هر یک از این روغن ها یکی از راه هایی است که به انتخاب گزینه بهتر کمک می کند. جدول زیر به درک بهتر ارزش غذای روغن کنجد و کلزا کمک می کند.
نام روغن |
ارزش غذایی در هر 100 گرم محصول | |||||||
انرژی | پروتئین | کربوهیدرات | چربی | اسیدهای چرب اشباع | اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه | اسیدهای چرب غیراشباع تک | ویتامین E | |
کنجد | 884 کیلو کالری | 0 گرم | 0 گرم | 100 گرم | 14 گرم | 42 گرم | 40 گرم | 1.4 میلی گرم |
کلزا | 819 کیلو کالری | کمتر از 0.5 گرم | کمتر از 1.5 گرم | 91 گرم | 6 گرم | 25 گرم | 56 گرم | 19 میلی گرم |
2. خواص روغن کلزا و کنجد
بررسی خواص و فواید روغن های گیاهی راه حل دیگری است که به انتخاب محصول مناسب تر کمک می کند. تفاوت در ماهیت و ساختار شیمیایی این دو روغن باعث ایجاد تمایز در خواص مثبت و منفی آنها می شود. شناخت این خواص نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی و سلامت بدن دارد.
مزایا و معایب روغن کنجد
روغن کنجد به عنوان ملکه روغن های گیاهی شناخته می شود. این ماده خوراکی به عنوان طعم دهده غذا در آشپزی کاربرد زیادی دارد.
از فواید مصرف این محصول می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میزان بالای آنتی اکسیدان ها در این روغن به کاهش عملکرد تخریبی رادیکال های آزاد کمک می کنند.
- به دلیل غنی بودن ساختار آن از اسیدهای چرب غیر اشباع و امگا 6 مصرف آن در حفظ سلامت سلول های قلب و پیشگیری از بیماری های مرتبط با آن موثر است.
- مصرف روزانه آن سطح کلسترول خون را کاهش می دهد.
- در مطالعات مختلف تاثیر مثبت این محصول بر درمان دردهای مفصلی به ویژه آرتروز اثبات شده است.
- از خواص ضد التهابی برخوردار است و مصرف آن به درمان خراش های پوست، بهبود زخم و سوختگی، التهاب های مفاصل و دندان کمک می کند.
- مصرف آن در اشخاص مبتلا به دیابت به تنظیم قند خون کمک می کند.
- به دلیل برخورداری از خواص آنتی اکسیدانی بالا یک منبع ایده آل برای حفاظت پوست در برابر اشعه مضر یو وی است.
- ویتامین E موجود در این روغن باعث تقویت درخشندگی و سلامت مو می شود.
مضرات مصرف روعن کنجد:
مصرف بیش از حد این روغن فشار خون را کاهش و خطر ابتلا به التهاب روده و کبد چرب را افزایش می دهد. برای افرادی با معده ضعیف نیز مصرف این محصول مضر است. مضرات دیگر این روغن افزایش احتمال سقط جنین در نتیجه مصرف آن در دوران بارداری است.
مزایا و معایب روغن کلزا
کلزا نیز همانند روغن کنجد به دلیل ساختاری حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده از کیفیت تغذیه ای بالایی برخوردار است. مصرف این روغن به تامین اسیدهای چرب ضروری که در بدن ساخته نمی شوند کمک می کند. سایر خواص مفید این روغن گیاهی عبارت است از:
- مقادیر بالای ویتامین E این محصول نقش موثری در حذف رادیکال های آزاد بدن دارد.
- ویتامین E موجود در این روغن به سلامت مو، چشم و پوست کمک می کند.
- به دلیل داشتن فیتواسترول ها یا همان چربی های مفید گیاهی از جذب کلسترول در دستگاه گوارش جلوگیری می کند. در نتیجه فاکتوری موثر در پیشگیری از بروز بیماری های قلبی محسوب می شود.
- روغن کلزا به کاهش ریزش مو و رفع شوره سر کمک می کند.
- کاهش التهاب و تورم، تسکین درد مفاصل و روماتیسم از دیگر خواص مصرف این روغن گیاهی است.
معایب مصرف:
مهم ترین نکته ای که در مقوله مضرات روغن کلزا مطرح می شود، مصرف روغن های کلزای تراریخته است. در سال های اخیر اصلاحات و دستکاری های ژنتیکی بر روی این گیاه انجام شده است. گرچه اصلاح ژن های کلزا باعث مقاوم شدن این گیاه در برابر آفات و تولید محصولی با عملکرد بیشتر می شود، اما نگرانی هایی در باب مصرف این روغن و اثرات آن بر سلامت بدن وجود دارد.
از دیگر مضرات این روغن مصرف انواع هیدروژنه شده آن است؛ یعنی روغن مایعی که تبدیل به روغن جامد شده است. فرایند هیدروژناسیون درصد اسیدهای چرب ترانس را در ساختار روغن افزایش می دهد. به همین دلیل انواع هیدروژنه شده روغن کلزا گزینه مناسبی برای مصرف نیستند.
3. دمای پخت و مقاومت به حرارت بالا
یکی از مولفه های مفید برای انتخاب یک روغن مناسب سرخ کردن، بررسی نقطه دود یا همان مقاومت روغن در برابر حرارت است. نقطه دود بالاتر یک روغن آن را برای سرخ کردن های عمیق گزینه مناسب تری تعریف می کند.
در پاسخ به این پرسش که “روغن کلزا بهتر است یا کنجد” بررسی نقطه دود این دو محصول هم می تواند به انتخاب گزینه مناسب تر برای پخت و پز کمک کند.
نقطه دود در روغن کلزا 230 درجه
نقطه دود در روغن کنجد 210 درجه
روغن کلزا نسبت به کنجد نقطه دود بالاتری دارد. بنابراین این محصول قابلیت تحمل دماهای بالاتری در حین پخت و پز دارد و گزینه بهتری برای انتخاب یک روغن آشپزی سالم است. روغن کنجد برای پخت و پز در حرارت های کم تا متوسط گزینه مناسب تری است. البته به توصیه کارشناسان بهتر است جهت استفاده از روغن کنجد در پخت و پز انواع مخصوص سرخ کردن این روغن را خریداری کرد. ضمن اینکه، از مصرف روغن در دمایی بالاتر از نقطه دود خودداری نمود. در این شرایط، مصرف روغن به دلیل تجزیه آن به ترکیباتی مضر برای سلامت بدن خطرناک خواهد بود.
4. طعم و مزه
روغن کلزا در مقایسه با روغن کنجد عطر و طعم خفیف تری دارد. این محصول بافت سبک تری دارد و با استفاده از آن می توان غذاهایی با رطوبت و تردی بیشتری تهیه کرد. در حالی که روغن کنجد طعمی آجیل مانند و بافت معطری دارد و در پخت و پز غذاها عطر و طعم بیشتری ایجاد می کند. برای استفاده از این روغن در زمان آشپزی می توان آن را با مقداری روغن کلزا یا سایر روغن های گیاهی رقیق کرد تا طعمی ملایم تر ایجاد کند.
5. قیمت
بررسی قیمت نیز یکی دیگر از فاکتورهای موثر برای انتخاب یکی از دو محصول مورد بحث است. روغن کلزا محصولی به مراتب ارزان تر و مقرون به صرفه تر از انواع روغن کنجد است.
6. مدت ماندگاری
مدت ماندگاری اغلب روغن های گیاهی بین 18-12 ماه است. روغن کلزا و کنجد هم از این قاعده مستثنی نیستند. با این تفاوت که روغن کلزا نیازی به نگهداری در یخچال ندارد. در دمای اتاق و مکانی تاریک چون انباری قابل نگهداری است. این روغن به دلیل ساختار شیمیایی خاص خود پایداری بهتری دارد و کمتر مستعد اکسیداسیون می شود. با این خال عدم نگهداری درست این محصول آن را مستعد خراب شدن می کند.
در هر یک از این محصولات به محض باز کردن درب بطری فرایند ترش شدن با شدت سریع تری انجام می شود. با اتمام تاریخ انقضای هر یک از این روغن ها محصول ترش شده و بو و طعم بدی پیدا می کند. مصرف چنین محصولی خطری برای سلامت بدن ندارد. اما به دلیل داشتن طعمی ناخوشایند و کاهش کیفیت روغن بهتر است به صورت خوراکی استفاده نشود.
- محصولی که درب بطری آن باز شده باشد، تا شش ماه در دمای یخچال قابل نگهداری است. دمای سرد اکسیداسیون را کند و از فاسد شدن روغن جلوگیری می کند.
- گاهی ممکن است روغن در یخچال جامد شود یا به حالت کدر درآید؛ این تغییر حالت طبیعی است و بر کیفیت روغن تاثیر نمی گذارد.
در پایان، روغن کلزا بخریم یا کنجد؟
در پاسخ به این پرسش که “روغن کلزا بهتر است یا کنجد” باید ویژگی های مختلفی چون طعم و بو، ماندگاری، ارزش غذایی، قیمت و … این دو محصول را مقایسه کرد. برای افرادی که روغنی با طعم ملایم را ترجیح می دهند، مصرف روغن کلزا بهتر است. با توجه به طعم غنی و آجیلی روغن کنجد مصرف آن به عنوان یک چاشنی ایده آل در تهیه سس، سالاد و … انتخاب بهتری خواهد بود.
در بحث تطبیق پذیری و قیمت هم روغن کلزا گزینه مناسب تری است. نقطه دود بالاتر، پایداری بیشتر و قیمت کمتر این روغن آن را انتخاب بهتری برای پخت و پز انواع غذاها معرفی می کند. در بحث ارزش غذایی نیز برتری روغن کلزا نسبت به کنجد مشهود است. روغن کلزا اسیدهای چرب اشباع کمتری نسبت به کنجد دارد. در نتیجه درصد افزایش کلسترول بد و خطر بیماری های قلبی با مصرف این روغن کمتر می شود.
روغن کلزا و کنجد هر یک با ساختاری متفاوت برای سلامت بدن مورد نیاز هستند. البته اگر به این روغن ها علاقه مند نیستید، روغن آفتابگردان را انتخاب کنید! این محصول را می توانید با کیفیتی بالا از سیدایران سفارش دهید.
ما در آنلاینر بیش از 12 سال است که به صورت تخصصی در حوزه های مختلف سئو (تولید محتوا، آن پیج، آف پیج، و تکنیکال) فعایت می کنیم. تیم ما تشکیل شده از دوازده کارشناس در هر کدام حوزهها و در بخش تولید محتوا نویسنده های متخصص، به روز و با تجربهی ما همواره تلاش می کنند تا باکیفیت ترین و یونیک ترین محتوا ها را ارائه دهند.